 |
| http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/27040 |
Edukacja osób niepełnosprawnych opiera się na takiej samej zasadzie jak w przypadku osób pełnosprawnych : by umożliwić dziecku czynne uczestniczenie w życiu osobistym, zawodowym i społecznym.
Dostęp do edukacji.
Dokumentem regulującym kwestię nauki dziecka
niepełnosprawnego w szkole jest ustawa z dnia 7.09. 1991 o
systemie oświaty. Zapewnia ona :
-możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez
dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie , zgodnie z indywidualnymi
potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi ;
-opiekę nad uczniami ze znacznymi lub sprzężonymi
dysfunkcjami poprzez umożliwienie realizowania indywidualnych form i programów
nauczania (dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim poprzez udział w
zajęciach rewalidacyjno – wychowawczych spełniają obowiązek szkolny ).
Zgodnie z prawem, uczniom niepełnosprawnym powinno się
stwarzać warunki do nauki w najbliższym środowisku rówieśniczym .
Dziecko niepełnosprawne ma możliwość kształcenia się w
: szkole ogólnodostępnej, szkole integracyjnej lub oddziale
integracyjnym, szkole specjalnej lub oddziale specjalnym, różnych typach
ośrodków specjalistycznych. Wybór formy kształcenia ostatecznie należy do
rodziców lub opiekuna.
Kwalifikacji do kształcenia specjalnego dokonują poradnie psychologiczno
– pedagogiczne i poradnie specjalistyczne. Po przeprowadzeniu badań
specjalistycznych , wydane zostaje orzeczenie o rodzaju i stopniu
niepełnosprawności . Następnie określa się odpowiednią formę kształcenia
dostosowaną do potrzeb edukacyjnych i możliwości rozwojowych ucznia.
Na podstawie takiego dokumentu obowiązek szkolny ucznia
niepełnosprawnego może się przedłużyć : w przedszkolu do 10 roku życia, w
podstawowej szkole specjalnej do 21, a w ponadpodstawowej specjalnej do 24.
 |
| http://p118.przedszkola.net.pl/publikacje-nauczycieli,integracja-w-przedszkolu.html |
Integracja i inkluzja kontra szkoły specjalne [1]
Do szkół specjalnych trafiają dzieci : z
zaburzeniami psychicznymi i fizycznymi , niezdolne sprostać wymogom „szkoły
normalnej”, ze względu na trudności w uczeniu się, dezorganizujące życie klasy,
hamujące pracę dydaktyczną. Placówka ta ma charakter segregacyjny, uczniowie
podzieleni są biorąc pod uwagę ich upośledzenie. Różni się ona od szkoły
masowej programem nauczania i metodami pracy, mniejszą liczebnością klas,
rozwiązaniami techniczno – architektonicznymi, kadrą pedagogiczną. Można
powiedzieć, że szkoła specjalna ze względów społecznych nie wpływa korzystnie na
dziecko niepełnosprawne, ale często to jedyne, najbardziej odpowiednie miejsce
dla uczniów, mogących ze względu na rodzaj niepełnosprawności, nie poradzić
sobie w klasie integracyjnej.
Integracja jako forma to alternatywa wobec kształcenia specjalnego. Potrzeba integracji społecznej nie budzi raczej wątpliwości, ponieważ jesteśmy świadomi konieczności tolerowania inności w pracy, w szkole, na co dzień. Kwestią kontrowersyjną może być tu raczej kształcenie integracyjne.
W aspekcie szkolnym integracja oznacza włączanie
niepełnosprawnych uczniów do nauki w szkołach masowych razem z uczniami
pełnosprawnymi. Klasy integracyjne przeważnie składają się z 15 –
20 uczniów, w tym 3 – 5 niepełnosprawnych. Dodatkowo, w ramach wsparcia,
zatrudnia się pedagoga specjalnego. Warto podkreślić, że w takiej klasie
realizuje się wspólną podstawę programową(oprócz dzieci z głębszym
upośledzeniem umysłowym), ale uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
mają program, który jest zmieniany zgodnie z ich tempem rozwoju, zadania dla
nich mogą być inne, często pracują oni indywidualnie z nauczycielem.
Pedagog specjalny pracujący w systemie
integracyjnym powinien posiadać 4 podstawowe zakresy kompetencji :
komunikacyjne, autonomiczne i autokreacyjne, instrumentalne i
usprawniające. W kształceniu pedagogów specjalnych powinno się zwrócić uwagę na
sferę rozumienia własnych emocji, wyrobienie umiejętności wyborów emocjonalnych
i etycznych, twórcze rozwiązywanie problemów, wgląd w siebie, konstruowanie
programów terapeutycznych a nie tylko wiedzę merytoryczną. Najważniejsze,
by w pracy nauczyciel specjalny unikał ocen wartościujących, by skupił na
diagnozie możliwości ucznia.
Integracja, od początku pojawienia się na gruncie pedagogiki
specjalnej wzbudzała kontrowersje. Znawcy tej dziedziny podzielili się na dwa
obozy :
- zwolennicy – argumentacja za integracją : buduje
ona nowy model społecznych relacji pełnosprawny – niepełnosprawny; to początek
życia społecznego dla uczniów niepełnosprawnych, który usprawnia rozwój i
wychowanie dziecka niepełnosprawnego; placówka w przypadku integracji wymusza
funkcje opiekuńczo – wychowawcze; uczniowie pełnosprawni uczą się
tolerancji, empatii, zrozumienia potrzeb innych, akceptacji swojej
niepełnosprawności, przełamywania barier.
-przeciwnicy – argumentacja przeciw : brak
wystarczających informacji na temat prawidłowego kształcenia integracyjnego
uniemożliwia tego typu rozwiązanie; słabo zaznajomieni z tematem pedagogowie
specjalni i ogólni nie są przygotowani właściwie do pracy z uczniem,
społeczeństwo pozostaje w dalszym ciągu niedojrzałe do tego typu zmian, szkoły
w dużym stopniu nie są dostosowane technicznie do potrzeb osób
niepełnosprawnych.
Konflikt ten nie został i z pewnością nie zostanie
rozwiązany ze względu na złożoność problemu.
Za ogólny cel integracji można uznać rozwój
umiejętności obcowania z innością, dawania i przyjmowania pomocy. Integracja ma
doprowadzić do przełamania niechęci i oporu dzieci do siebie samych.
Inkluzja to podobnie jak integracja forma kształcenia
niesegregacyjnego, w której uwagę poświęca się jednej zróżnicowanej grupie
uczniów, a nie jak dotychczas dwóm odrębnym. Opiera się ona na regule
bezwarunkowego kształcenia dzieci niepełnosprawnych w najbliższej szkole
powszechnej. Polega na redukcji zakresu pomocy specjalnej w celu zmniejszenia
procesu stygmatyzacji. Szkoły powinny więc stwarzać jak największej liczbie
uczniów zwykłe warunki kształcenia. Różna jest tu także rola pedagoga
specjalnego : pomocy bezpośredniej udziela on tylko w przypadkach koniecznych,
stara się bardziej wspomagać i doradzać. Praca placówki w rozwiązaniu
inkluzyjnym musi być ciągle doskonalona, nauczyciele muszą być bardziej otwarci
na potrzeby ucznia.
Nauczanie
indywidualne
Nauczaniem indywidualnym obejmuje się dzieci chore, którym stan zdrowia
uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. Ta forma nauczania
przeznaczona jest dla dzieci poważnie chorych, z ciężkimi urazami po wypadkach,
po operacjach. Nauczanie indywidualne organizuje dyrektor szkoły na
wniosek rodziców i po uzyskaniu przez nich w poradni orzeczenia o potrzebie
indywidualnego nauczania.
***
Życie szkolne ucznia niepełnosprawnego ściśle związane
jest ze spojrzeniem społeczeństwa na niepełnosprawność. To czy
integracja wniesie korzyści w postaci tolerancji i pomocy zależy od dojrzałości
społecznej. Realia polskiej szkoły przepełnione są stereotypami, osoba
niepełnosprawna kojarzy się ze słabością, smutkiem, brakiem niezależności a
dziecko chłonie taki obraz od najmłodszych lat. Dlatego tak ważne by każdy z
nas walczył o zmianę wizerunku ucznia niepełnosprawnego.
Chciałabym podzielić się adresami stron, które
zawierają wiele ciekawych informacji dotyczących dziecka w szkole i edukacji :
Gorąco polecam również zapoznanie się z wywiadem,
obrazującym spojrzenie ucznia niepełnosprawnego na szkołę.
http://www.abcd.edu.pl/index.php/uczen/16-dla-nauczycieli/291-jaka-powinna-by-szkoa-wywiad-z-uczniem tytuł
: „Jaka powinna być szkoła?”
Zachęcam do przeczytania części książki E.M. Minczakiewicz
poświęconej metodom i technikom we wspomaganiu dzieci niepełnosprawnych.
Autorka ciekawie pokazuje jak pracować z dzieckiem z różnymi rodzajami
dysfunkcji. Lektura przydatna szczególnie dla przyszłych pedagogów i rodziców.
[1] Minczakiewicz E.M ( red.),
Dziecko niepełnosprawne. Rozwój i wychowanie, Kraków 2003
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz