Wzrok w rozwoju dziecka odgrywa ogromne znaczenie. Patrząc
poznajemy otaczający Nas świat, rozróżniamy przedmioty, osoby, zjawiska. Za
pomocą wzroku analizujemy, uczymy się prostych, codziennych
czynności, komunikujemy się. Małe dziecko od najmłodszych lat, zaczyna
naśladować rodziców, odczytuje ich reakcje wypisane na twarzach, orientuje się
w przestrzeni podczas poruszania się, lokalizuje obiekty, rozumie pojęcia.
Dzieci niewidome inaczej muszą odnaleźć się w otaczającej
rzeczywistości. Jak więc wygląda świat dziecka z dysfunkcją analizatora
wzrokowego?
Poznawanie rzeczywistości odbywa się u niego za pomocą innych niż wzrok, właściwie
funkcjonujących zmysłów, takich jak słuch i dotyk. Dotykając przedmiotów osoba
niewidoma bada początkowo ich poszczególne elementy, by potem ostatecznie swoje
wyobrażenie o danym obiekcie połączyć w całość. Wrażenia dotykowe łączą się
wówczas z wrażeniami innych zmysłów. Przy dotykaniu zwraca się szczególną uwagę
na fakturę przedmiotu, jego twardość.
Gdy dziecko nie ma wypracowanej pamięci wzrokowej, trudno mu
zrozumieć pojęcia, które opisują określone przedmioty. Barwy, tęcza, światło
nie będą oznaczały dla dziecka niewidomego tego samego, co dla dziecka
widzącego. W umysłach tworzą się tzw. pojęcia zastępcze, szczególnie ważne przy
budowaniu świata wyobrażeń i pojęć osoby niewidomej.
Dzieci niewidome później zaczynają raczkować, chodzić,
siedzieć. Gdy posiądą one umiejętność chodzenia, przemierzając daną
przestrzeń napotykają w niej kolejno przedmioty, ale nie określają ich położenia
względem innych. Poznają je w relacji czasowej a nie przestrzennej.
Nie trudno zrozumieć, że małe dziecko niewidome uczące się
czynności samoobsługowych napotyka duże trudności. Nie możemy pokazać mu danej czynności i polecić by Nas naśladowało opierając się na bodźcach
wzrokowych. Mycie zębów, samodzielne ubieranie się, nalewanie płynów to dla
dziecka niewidomego prawdziwe wyzwanie, ponieważ wymaga od niego posługiwania
się obiema rękami i koordynacji ruchowej, znajomości i rozumienia
pojęć. Dlatego też w ramach zajęć
z rehabilitacji podstawowej osoby z uszkodzeniem wzroku uczą się radzenia
sobie w różnych sytuacjach życia codziennego. W zakres programu
nauczania wchodzą: brajl, pisanie odręczne, pisanie na maszynie, posługiwanie
się magnetofonem, prowadzenie gospodarstwa domowego, czynności związane
z utrzymaniem higieny osobistej, wykorzystanie czasu wolnego, techniki
adaptacyjne w kuchni, posługiwanie się urządzeniami mechanicznymi
gospodarstwa domowego oraz orientacja przestrzenna i poruszanie się w znanym
otoczeniu.
"Dzieci niewidome patrzą na rzeczywistość inaczej."
Świat dzieci niewidomych, mimo wszystko może być pełen barw. Nie chodzi tu o kolory dostrzegalne zmysłowo. Często zdarza się tak, że w porównaniu z rówieśnikami, wykazują się one większym talentem muzycznym czy plastycznym. Pomoc ze strony rodziców, otoczenia, ciepło i optymizm pozwalają im szczęśliwie żyć.
Ze świata niewidomego dziecka :
Polecam serdecznie ten dokument szczególnie tym, którzy zastanawiają się, jak wyglądają kolejne dni z życia dziecka niewidomego.